МЕРЗІМІ ӨТКЕНГЕ ЖОҚ

Мәселе сатылымның өзінде.

«Мерзімі өткен өнім сатылымы» деген не? Елестетіп көрейік, белгілі бір өнімнің жарамдылық мерзімі өтейін деп тұр. Егер тауар әлі де жарамды көрінсе және оны тұтыну асқазан бұзылуына әзірге кепілдік бермесе, сатушы қосымша пайда көруге тырысады. Бұл мәселені сатып алушыға және асқазанына ысыруға болса, неліктен табыссыз қалу керек?

Бұл жерде әлсіз тұс бар. Сауатты ұйымдастырылған дүкенде сатылмаған, мерзімі өткен тауарлармен қалудың барлық тәуекелдері ескерілген. Уақытында сатылмаған өнімді қайтаруға мүмкіндік беретін жеткізушілермен жасалатын арнайы келісімдер болады. Кейін мұндай тауар, мысалы, тұрақты тұрғындарының жарамдылық мерзіміне сезімталдығы төмен фермаға жіберілуі мүмкін. Кез келген сатушы, егер ол ақымақ болмаса, барлық 100% тауарды сату мүмкін болмайтынын түсінеді, ал сатылмаған өнім шығындары бизнес-жоспарға кірістіріледі.

Мұның бәрі солай. Бір «БІРАҚ» бар. Пайда мен ақша артық етпейді. Бір қарағанда, бұл тек азық-түлік дүкендеріне қатысты сияқты көрінеді. Алайда бұл формулаға тереңірек үңіліп көрейік: жасырын ақау туралы айту ма әлде жоқ па? Ақау туралы айтсаң — бір нәтиже, айтпаса — басқасы, соңғысы тиімдірек. Ақау туралы хабарламау көбірек ақша әкеледі.

Қаншалықты жиі біздің бәрімізге осы таңдауды жасауға тура келеді? Мектепте бала мұғалімге үй тапсырмасы бар дәптерін үйде ұмытып кеткенін айтады. Университетте студент емтихан сұрағының жауабын көшіріп алып, армандаған дипломын аламын деп үміттенеді. Мұғалім қарсылық танытпайды. Ол өзі де ЖОО білімінің деңгейі әлдеқашаннан бері жақсы мансап пен жоғары жалақыға кепілдік бермейтінін біледі. Салушы ғимаратты қарыздар мен құжаттар мәселелері кесірінен тұрғыза алмайтынын білгенімен, салынып бітпеген пәтерлерді сатады. Қорытындылай келе, көлік иесі «темір тұлпарын» тезірек сату үшін оның «жүгірісін» 2 есе арттырады.

«Мерзімі өткен өнім» — бұл мерзімі өткен тауарды есептен шығару мен оны жасырып сату арасындағы таңдау емес. Бұл біз үшін не маңыздырақ екені туралы сұрақ: азырақ сома алу, бірақ адал адам болып қалу ма? Әлде алдап, 2000 немесе 20 000 теңгені артық алу ма? Әлде бағаны, дипломды, жоғарылауды алу. Маңызды емес, өйткені «мерзімі өткен өнім» — бұл ойлау тәсілі.